یکی از پرسش‌هایی که همیشه درماه رمضان برای بسیاری خانمان حامله پیش می‌آید، این است که آیا زنان حامله دار می‌توانند روزه بگیرند؟

از نظراسلام روزه گرفتن در ماه رمضان برای هر مسلمان فرض است به استثنا بیماران ، کودکان و مسافران . اما درمورد خانمان حامله دار دراسلام و رمضان چی گفته شده ؟ آیا حامله داری در جمع بیماری میرود ؟ از نظر طبی نخیر حامله داری بیماری نبوده اما میتواند بیماری های جانبی مانند سردردی، دلبدی شدید ، فشارپایین و مرض شکر با خود همراه داشته باشد . در مورد اینکه آیا در اسلام و قرآن حامله داری به عنوان یک بیماری دیده میشود تفاسیر متفاوت وجود دارد بعضی از این تفاسیر میگویند که خانم های حامله دار از گرفتن روزه معاف بوده و باید بعد از تولد کودک شان و ختم دوره شیر دادن روزه بگیرند و برعکس تفاسیری وجود دارد که در آن گفته میشود که روزه گرفتن تا جایی که خطری برای کودک و مادر وجود نداشته باشد وظیفه هر خانم حامله صحتمند میباشد

اما این جمله تا جایی که خطری برای مادر و کودک وجود نداشته باشد را چی نوع باید درک نمود ؟ و مادران حامله که مسولیت خود و کودک به دنیا نیامده خود را دارند در این مورد چی فکر میکنند و كدام سولات در این مورد ذهن شان را مشغول نگاه میدارد ؟

در اينجا سوالاتى که در متن پاین براساس پژوهشات و تحقیقات مختلف طبی در مورد اثرات روزه برخانمان حامله وجنین شان صورت گرفته به جواب گرفته میشوند

آیا روزه گرفتن برای زنان حامله د ار در مجموع توصیه میشود ؟

حامله داری شرایط ویژه ای برای مادران ایجاد می کند، از جمله این که با تغییر هورمون ها سیستم جهاز هاضمه نیز تغییر می کند به گونه ای که تحمل مقدار زیاد غذا خوردن در یکبار برای مادران دشوار می شود. به این ترتیب مادران برای تامین انرژی مناسب باید در طول روز چندین بار و با فاصله های کوتاه مقدار کم از غذا را مصرف کنند تا میزان انرژی لازم دوران حامله داری را تامین کنند. البته مقداری از این انرژی اضافی با استراحت نمودن و آرامش مادر بویژه در ماه های آخر حامله داری تامین می شود

در مجموع اگر هنگام حامله داری کاملان صحت هستید و زنده گی طفل در خطر نیست میتوانید روزه بگیرید به شرط که قبلا با داکتر فامیل و یا قابله تان صحبت نماید

آیا روزه گرفتن در دوره حامله داری خطرناک است ؟

این سوال را نمیتوان دقیق جواب گفت چون پژوهشات طبی که در مورد اثر روزه داری بالا کودک و مادرصورت گرفته نتایج آنها واضح وروشن نیستند و منحصر به فرد میباشند

برخی این پژوهشات نشان میدهند که روزه گرفتن هنگام بارداری بالا نوزاد بسیار کم و یا هم اصلی تاثیری نمیگذارد در حالی که مطالعات دیگربرعکس نشان می دهند که کودکانی که مادرانشان دردوران حامله داری روزه گرفته اند درآ ینده از مشکلات بیشتر صحی برخوردار میباشند این کودکان در بزرگسالی دچار فشار خون بالا ، دیابيت شكر ، افزایش چربی خون ، و چاقی می شوند. احتمال اختلالات تنفسی در این افراد وجود دارد اين همه بویژه به آنهاى  رخ می دهد ، که در ماه های آخری که در رحم مادر بوده اند با کمبود تغذيه مواجه شده باشند.

تحقیقات متعددی دیگرهم تاثیر روزه گرفتن بر وزن نوزاد هنگام تولد را مورد بررسی قرار داده اند و برخی آنها نشان ميدهند که تفاوتی در وزن نوزادنى که مادر شان هنگام حامله داری روزه گرفته اند و آنهای که روزه نگرفته اند مشاهده نشده ، اما برعکس پژوهشات دیگرثابت نموده اند که روزه گرفتن در جریان حامله داری می تواند منجر به وزن کم نوزاد هنگام تولد شود این امر به ویژه به نوزادانى مطابقت میکند که مادران آنها قبل ازحامله داری هم غذا درست و صحی نمیخوردند و به دیگر معنی کالری زیاد به خود نمیگرفتند .

بعضی مطالعات که * آی کیو * یا ضریب هوشی نوزادان را بررسی کرده اند، هیچ کدام تفاوتی را در نوزادان نشان نداد ه اند اما برعکس برخی کارشناسان طبی معتقدند که روزه گرفتن هنگام حامله داری منجر به رشد پاین تر ازرشد متوسط یک جنین وولادت زودرس یا قبل از وقت شده میتواند

از اینرو هیچکس دقیق و صد فیصد گفته نمیتواند که نتیجه روزه گرفتن بالا نوزادان هميشه يك گونه بوده و قسمی که گفته شد این اثرات منحصر به فرد است و در اینجاست که احساس مادر و حس ششم او بیدار باید شود و خودش با خود تصمیم بگیرد که زنده گی طفل خود را در خطر میندازد یا نه ‍! از یاد نبرید که کودک شما در بطن تان به مواد مغذی نیازدارند که تنها و تنها از شما دریافت نموده میتوانند

اثرات روزه داری بالا کودک به عوامل ذیل نیزبستگی دارد

مادر در کدام هفته وسه ماهه حامله داری قرار دارد؟

در سه ماهه اول بارداری که مهم ترین زمان رشد و نمو سلول های عصبی و مغزی کودک است، چنانچه جنین با کمبود مواد تغذیه مواجه شود، احتمال بیماری های سیستم عصبی و مغزی و بیماری روانی افزایش می یابد. از طرفی مادر در دوران بارداری بویژه سه ماهه سوم يا آخير (ماه هفتم هشتم و نهم )که جنین بیشترین افزایش وزن را دارد به شدت نیاز به کلسیم و آهن و دیگر مواد معدنی و ویتامین ها دارد تا سلامتیش برای زمان زایمان و پس از آن در دوران شیردهی حفظ شود از اینرو در سه ماهه اول وسه ماهه آخر بارداری، روزه داری برای مادران حامله توصیه نمی شود، در حالی که در سه ماهه دوم یا میانی حامله داری و تحت نظر داکتر متخصص، برای روزه گرفتن مانعی وجود ندارد . فراموش نشود در سه ماه سوم و نزدیک شدن به زمان زایمان، بیشترین تغذیه کودک در بطن مادر از گلوکز بدن مادر است ودر سه ماهه اول برای بسیاری مادران حامله تهوع و استفراغ شدید دست میدهد طوری که بسیاری از مادران در این دوران دچار سوءتغذیه و کاهش وزن می شوند و نیاز به بستری شدن در شفاخانه پیدا می کنند از اینرو به مادران حامله دار توصیه می شود در سه ماهه اول و سه ماهه آخریا سوم حامله داری روزه نگیرند

مدت روزه گرفتن : وقتی روز هاى رمضان طولانى تر اند مثلا در تابستان

بدن به گونه ای تنظیم شده که عمدتا از گلوکز برای تغذیه سلول ها استفاده می کند و زمانی که تغذیه انجام نشود تا هشت ساعت جگر با ذخیره موجود، این نیاز را بر طرف می کند، اما پس از این هشت ساعت از منابع انرژی دیگر مثل پروتئین و چربی بدن برای رفع نیازهای سلول ها استفاده می شود. پروتئین نقش مهمی در رشد و نمو جنین دارد؛ بنابراین در شرایط گرسنگی طولانی و مصرف پروتئین از برای تامین نیاز انرژی بدن، جنین یا کودک با کمبود پروتئین مواجه می شود.از اینرو اگر روزه دریک روز بیشترازهشت ساعت دوام میکند روزه گرفتن برای خانمان حامله دار توصیه نمشود

فصل رمضان : مثلا روزه در تابستان

در روز های گرم تابستان توسط عرق نمودن زیاد وننوشیدن آب در طول روز بدن بیشترازهر وقت مایعات خود را از دست داد ه منجر به کم آبی شده وکم آبی بدن خطر زایمان زود رس را به وجود میاورد .در هشت هفته اول حامله داری کمبود قند به شدت روی رشد عمومی جنین اثر نموده و این امر به خصوص در فصولی که مدت روزه داری طولانی است، از حساسیت بیشتری برخوردار است.

وضع سلامتی مادر قبل از حامله داری

اساسا به نظر میرسد که زنانی که در مجموع صحتمند اند و برعلاوه غذا صحی یک سبک زند ه گی به طور کلی سالم را به پیش میبرند روزه گرفتن در جریان حامله داری را هم بهتر تحمل دارند چون وقتی که بدن به اندازه کافی انرژی ذخیره نماید ، پس اثرات روزه گرفتن بالا نوزاد هم کمتر است

خانمان حامله دار باید نظر به شرایط خود ، وضیعت صحی خود، گرفتن مسولیت خطر به دوش اقدام به گرفتن روزه كنند

بنابراین قبل از روزه گرفتن اول باید به صورت کامل ودقیق وضیعت صحی خود تان و عواقب صحی روزه گرفتن برای شما و طفل تان را ارزیابی و مطالعه نماید اگر داکتر شما در مورد صحت شما نگرانی نشان میدهد پس از روزه گرفتن هنگام بارداری خودداری نموده وروزه را بعدآ بگیرید حرف مهم اینست که با پدر کودک در این مورد حرف بزنید چرا که تنها شما دونفرمسولیت كودك  تان را دارید و قادر به ارزیابی وضع صحی تان هستید در نتیجه تصمیم درست به خوبی وبرای آینده کودک تان گرفته میتوانید برعلاوه با مادران دیگر که هنگام حامله داری روزه گرفته بودن و یا نگرفته بودن صحبت نماید و از تجارب آنها بشنوید همه این افراد می توانند در گرفتن تصمیم درست در مورد صحت نوزاد تان به شما کمک کنند

خانم های حامله دار باید برای روزه گرفتن ابتدا با داکتر خود مشورت کرده و در صورت مجاز بودن، روزه بگیرند.

اگر شما در سه ماهه دوم حامله داری قرار دارید و تصمیم گرفته اید روزه بگیرید قبل از رسیدن رمضان خود را به طور کامل آماده بسازید چون با آماده گی گرفتن دقیق قبل ازشروع رمضان میتوانید روزه دارى را برای خود و کودک تان آسانتر بسازید

قبل از رسیدن رمضان از همه اولتر با داکتر خانواده گی و یا نسایی تان صحبت کنید او میتواند وضع صحی شما و خطر ها و عوارض مانند کم خونی و مرض شکر هنگام حامله داری که اکثر خانمان حامله داربا آن مواجه میشوند ارزیابی نموده و برایتان دقیق بگوید آیا خطری برای نوزاد یا خودتان هنگام روزه گرفتن وجود دارد یا خیر و اگر خطری زنده گی کودک و خود تان را تهدید میکند ازگرفتن روزه خودداری نماید . اگر خطر مرض شکردر حامله داری برایتان وجود دارد باید هنگام روزه گرفتن اندازه شکرخون تان را همیشه تست یا بررسی کنید و اگر مرض دیابیت حامله داری برایتان دست داد به صورت عاجل از گرفتن روزه خود داری نماید

پلان غذایی برای تان تهیه نماید پلانی که تمام ویتامین هاو مینرال های مهم درآن شامل باشند. بودن غذا های متنوع و سالم دراین پلان حتمی است ، چون در این صورت مطمین خواهید بود که نوزاد تان به اندازه لازم مواد مهم مغذی قابل نیاز خود را از شما دریافت مینماید

اگر شما از نوشیدنی های کافین دار مانند قهوه، چای یا کولا زیاد می نوشید کوشش نمايد نوشیدن این نوشابه ها را قبل از رسیدن رمضان کاهش دهید تا هنگام رمضان به سردردی های ناشی از قطع شدن یکباره این نوشیدنی ها جلوگیری نموده باشید

خرید های بزرگ و کار های مهم دیگری که ممکن است قبل از آغاز ماه رمضان هم انجام داده شود را قبلا انجام بدهید تا هنگام رمضان بیشتر وقت برای استراحت نمودن و آرامش داشته باشید .

اطمینان حاصل کنید که رژیم غذایی افطاری و سحری تان متنوع و سالم باشد . بعد از افطار تا سحری به مقدار کافی و زیاد آب بنوشید در غیر این صورت خطر دهیدرايشن یا کم آبی بدن وجود دارد غذاهای که به بدن آهسته آهسته و دراز مدت انرژی میدهند مانند لوبیا و یا دال را انتخاب نمایید

غذاهای شیرین کمتر بخورید آنها تنها برای مدت کوتاه سطح شکر خون را بالا میبرند ووقتی سطح شکر خون دوباره پاین میفتد این عمل میتواند منجربه سرگنسی و حتی غش و ضعف کردن شود

به اندازه کافی پروتین بخورید مثلا لوبیا ، مغزیات ، تخم وگوشت خوب سرخ و پخته شده. فراموش نکنید پروتین برای رشد کودک شما خیلی مهم است

پس از مشورت با دکتر قرص های آهن بخورید . اگر شما قرص آهن را بعد از افطار بگیرید و آب زیاد بنوشید از قبضیت که یکی از عوارض جانبی آهن است جلوگیری می کنید گرفتن ویتامین سی همچنان برای بهبود جذب آهن توسط بدن توصیه میشود

به اندازه کافی از سبزیجات میوه جات و آب میوه استفاده کنیددر طول روز چندین بار دراز بکشید و استراحت نماید سعی کنید بیشتر در جا تان دراز بکشید تا بشینید  و بیشتر راه بگردید تا در یک جای استاد شویدچیزهای گرنگ را نبرید کار های روزمره خانه را کمتر بسازید از افراد دیگر  خانواده خواهش کمک نمودن نماید راه های طولانی را پای پیاده نروید . مهمترین نکته در طول افطار این است که شما آرامی تان را حفظ نماید. حتی اگر خانواده و دوستان تان وقت به بستر نمیروند شما به مثابه یک خانم حامله باید به استراحت و خواب تان توجه داشته باشید و سر وقت به بستر بروید

متوجه کدام علایم هشدار دهنده باید باشیم

علایم ذیل باید همیشه جدی گرفته شود در باره اش با داکتر حرف زده شود سرچرخی و ضعف ، اگر خود را خسته و ذله احساس میکنید برای یک ساعت استراحت نماید اگر بعد از یک ساعت وضح تان خوب نشد باید به داکتر مراجعه شود ، دلبدی و استفراغ ، وقتی در حرکات کودک تغیر احساس میکنید، مثلا اگر کودک خود را مانند قبل زیاد شور نمیدهد و یا به مشکل با دست از روی شکم لمس میشود ویا شما در جریان سه ماهه آخیر حامله داری هستید و کودک لغت نمیزند یا خود را اصلا شور نمیدهد، وقتی از اندازه زیاد تشنه هستید و ادرار تان رنگ تیره به خود گرفته و بو میدهد این نشانه ازکم آبی بدن بوده و به غش و ضعف منجر میشود برعلاوه کم آبی اکثر منجر به زایمان های زودرس میشود، وقتی درد های مانند درد زایمان دارید این درد ها میتوانند زایمان قبل از وقت باشد وشما نیاز به برسی داکتر دارید وقتی هنگام حامله داری چاق نه  و برعکس لاغر هم میشويد ، وقتی طور دایمی سردردی یا درد های دیگر و یا تب دارید

در مورد ترس و یا نگرانی های خود به خاطر کودک تان با شریک زندگی خود، خانواده خود صحبت نماید و آنهارا در جریان بگ‌‌ذارید .
اگر از طرف فامیل فشاری وجود دارد از داکتر تان خواهش نماید تا در باره حالت صحی تان با فامیل تان صحبت نماید . اگر باز هم به دل خود بس نیامدین و خواستین حتمی روزه بگیرید برای یک دو روز روزه بگیرید ومشاهده کنید اگر خود را خوب احساس نکردید و زنده گی کودک تان را در خطر دیدید روزه گرفتن را رها کنید . فکرکنم برای خداوند زنده گی بنده اش (کودک )مهمتر از روزه گرفتن است ورنه او آن کودک را برای تان هدیه نمیکرد

نكته
طبق احادیث بسیاری در صورتی که روزه گرفتن برای زن باردار خطر داشته باشد و یا در ماه های پایانی موجب کاهش شیر شود، روزه داری توصیه نمی شود. مادران در شش ماه اول پس از زایمان نیز كه تنها منبع تغذیه ای نوزاد شیر مادر است اقدام به روزه داری نكنند
در بررسی های متعدد، زنان حامله با وزن کمتر از 50 کیلوگرم و در صورت داشتن بیماری هایی مانند دیابت، كم خونى فشار بلند خون بهتر است روزه نگیرند

منابع طبى آلمانى